Kąpiele solankowe wstęp
Kąpiel solankowa to jedna z wielu form terapii wodnej (hydroterapii) wykorzystywanych w medycynie naturalnej, która cieszy się coraz większym uznaniem ze względu na swoje wszechstronne korzyści zdrowotne.
Jest to zabieg haloterapeutyczny, czyli wykorzystujący właściwości soli. Solanka jest bogata w różnego rodzaju minerały, takie jak brom, magnez, wapń, potas, miedź czy jod. Dzięki bogactwu minerałów i mikroelementów w solance takie kąpiele mogą przynieść ulgę osobom cierpiącym na różne dolegliwości.
Kąpiele solankowe odbywają się w wodach chlorkowo-sodowych, które zawierają nie mniej niż 1 g składników stałych na litr wody. Najlepsze dla zdrowia stężenie wynosi natomiast 15 g danego pierwiastka na litr. Wspomniane składniki mineralne odżywiają skórę i przenikają do jej głębszych warstw, wpływając na zakończenia nerwów naczynioruchowych. Proces ten zmniejsza pobudliwość nerwów czuciowych i ruchowych i korzystnie wpływa na samopoczucie i stan fizyczny. Kąpiele solankowe są również doskonałym sposobem na regenerację organizmu.
Kąpiele solankowe –właściwości i efekty stosowania :
Spośród wszystkich kąpieli mineralnych kąpiel solankowa wywołuje najdelikatniejsze działanie na organizm. Lecznicze działanie, solanka zawdzięcza swym właściwościom fizycznym i chemicznym. Wpływa na naczynia krwionośne powodując ich silne przekrwienie. Dzieje się to za sprawą bodźców termicznych oraz działania cząsteczek soli na zakończenia nerwowe. Im wyższe stężenie zawiera solanka, tym oddziaływanie na zakończenia nerwowe i naczynia krwionośne staje się intensywniejsze. Krew jest bardziej rozrzedzona, a jej krążenie przyśpieszone. Wyregulowany zostaje także stosunek pomiędzy krwią tętniczą a żylną. Jednocześnie znikają negatywne objawy, które były skutkiem wpływu nadmiaru krwi żylnej na system nerwowy. Nadmiar krwi żylnej w układzie nerwowym, zwłaszcza w mózgu, może prowadzić do różnych negatywnych objawów. Tego typu stan może wynikać z różnych przyczyn, takich jak zakrzepy, niewydolność serca, wady wrodzone naczyń krwionośnych, czy inne schorzenia wpływające na krążenie krwi.
Potencjalne objawy (bóle głowy, zawroty głowy i oszołomienie, zaburzenia widzenia, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego (papilloedema), zaburzenia poznawcze, nudności i wymioty, napady padaczkowe, uczucie zmęczenia i osłabienia, zmiany nastroju i zachowania,zaburzenia mowy)
Chlorany zawarte w solance wywołują działanie odżywiające, poprawiają perystaltykę jelit, wzmacniają czynność układu limfatycznego, przyspieszają i poprawiają przemianę materii. Wpływ cząsteczek NaCl na skórę, powoduje wzmożoną produkcję histaminy wpływając na rozszerzenie naczyń włosowatych i tętniczek oraz pobudzenie bodźcowe ustroju. Innym wydzielanym hormonem jest acetylocholina, która przestawia układ autonomiczny w kierunku zwiększenia aktywności układu przywspółczulnego (podukład autonomicznego układu nerwowego odpowiedzialny za odpoczynek organizmu i poprawę trawienia). Zmiany w naczyniach krwionośnych na zasadzie odruchu skórno-trzewnego docierają również do narządów wewnętrznych, oddziałując dodatkowo na ogniska zapalne. Stwarza to lepsze warunki odżywiania tkanek oraz usuwania ognisk zapalnych. Usunięcie ogniska zapalnego przyspiesza także zwiększona liczba leukocytów we krwi oraz pobudzenie fagocytozy (proces biologiczny, który odgrywa kluczową rolę w obronie organizmu przed patogenami i innymi szkodliwymi substancjami. Jest to rodzaj endocytozy, w której komórki zwane fagocytami pochłaniają i trawią obce cząsteczki, takie jak bakterie, wirusy, martwe komórki czy fragmenty uszkodzonych tkanek).Cząsteczki soli przenikają w głąb naskórka i osadzają się w porach skóry. Dzięki higroskopijności (zdolność do wiązania wody) zmniejszają parowanie, pocenie i utratę ciepła ciała. Temperatura kąpieli dodatkowo rozluźnia warstwę rogową naskórka, co sprzyja osadzaniu się składników mineralnych. Tworząc tak zwany „płaszcz solny”.
Kryształki soli odkładające się na skórze poprzez wiązanie wody stanowią dla ustroju długotrwały bodziec osmotyczny. Prowadzi to do pobudzenia procesów odpornościowych. Kąpiele solankowe pobudzają także czynność wydzielniczą skóry, błon śluzowych jelit i organów oddechowych. Zwiększone wydzielanie śluzówki jelit przynosi ulgę chorym cierpiącym na zaparcia. Następuje także zwiększone wydzielanie moczu. Zwiększa się ponadto wydzielanie licznych gruczołów, m. in. ślinianek, wątroby. Wody słone regulują odczynowość skóry, czyli sposób reagowania na czynniki zewnętrzne. Ponadto mają działanie odczulające, podnoszą odporność skóry na oddziaływanie alergenów.
Kąpiel w solance w porównaniu do kąpieli o tej samej temperaturze w wodzie słodkiej jest odbierana jako cieplejsza. Solanka w porównaniu z kąpielą w wodzie zwykłej silniej oddziałuje na naczynia krwionośne skóry. Podczas kąpieli solankowej początkowo następuje pobudzenie układu współczulnego, po czym uaktywnia się układ przywspółczulny. Wykonanie serii zabiegów powoduje ostateczne przestrojenie się układu autonomicznego w kierunku zwiększenia udziału układu przywspółczulnego. Kąpiele solankowe wywołują także obniżenie przewodnictwa skóry, dzięki czemu działają uspokajająco i wpływają na zmniejszenie się dolegliwości neuralgicznych. Ponadto następuje pobudzenie metabolizmu oraz zwiększone zapotrzebowanie ustroju na tlen.
Pod wpływem kąpieli poprawia się funkcjonowanie mechanizmów regulacyjnych autonomicznego układu nerwowego, jednak bez obciążania układu ruchu, jak to się dzieje w przypadku ćwiczeń fizycznych.
Jak się przygotować do zabiegu?
Po pozytywnej weryfikacji możliwości skorzystania z zabiegów w naszych wannach (patrz wskazania i przeciwwskazania) pacjent przychodzi na zabieg w szlafroku i z ręcznikiem. Warto zapoznać się z opisem jak przebiega kąpiel solankowa aby prawidłowo z niej skorzystać. Należy usunąć z ciała wszystkie maści, kremy i kosmetyki. Zaleca się także zdjęcie biżuterii. Po zakończeniu kąpieli należy pozostawić skórę do samoistnego wyschnięcia. Do kąpieli można założyć dwuczęściowy strój kąpielowy w przypadku kobiet oraz kąpielówki w przypadku mężczyzn, jednak wskazane jest pobieranie kąpieli solankowej bez jakiegokolwiek ubrania. Proces przygotowania kąpieli solankowej jest stosunkowo prosty. W naszych kąpielach wykorzystywane się gotowe solanki. Reakcja organizmu na bodźce termiczne z zabiegu kąpieli w solance jest możliwa dzięki mechanizmowi termoregulacji. Jest to zdolność ustroju do utrzymania optymalnej temperatury ciała. Rytm dobowy w tym zakresie jest dwufazowy: od godziny 3:00 do 15:00 występuje faza przegrzewania, natomiast od 15:00 do 3:00 faza ochładzania. Jeżeli zabiegi stosowane są zgodnie z rytmem biologicznym, ich działanie jest delikatniejsze. Zabiegi kąpielowe stosowane przeciwnie do rytmów biologicznych (czyli zimne przed południem, w fazie przegrzewania, a ciepłe po południu, w fazie ochładzania) wykazują bardziej intensywne działanie.
Zawsze zapoznaj się z przeciwwskazaniami do zabiegu
Jak przebiega kąpiel solankowa
Woda w wannie powinna być komfortowa dla pacjenta, idealnym zakresem jest temperatura w granicach 36-38°C stosowana w naszych wannach. Pacjent przed zabiegiem powinien dokładnie umyć całe ciało, gdyż zanieczyszczenia na skórze oraz obecność martwego naskórka zmniejsza oddziaływanie kąpieli solankowej. Kąpiel solankowa powinna trwać średnio od 10-15 do 20 minut, osoby młode i silne mogą w wyjątkowych przypadkach zażywać kąpieli 30-minutowych. Początkowe zabiegi kąpielowe powinny trwać odpowiednio krócej, by umożliwić organizmowi pacjenta adaptację do warunków kąpieli – w przeciwnym razie może dojść do powstania odczynu kąpielowego. Jest to zbiór negatywnych objawów, które są spowodowane niemożnością przystosowania się organizmu do bodźców otrzymywanych od kąpieli, takich jak wysokie stężenie składników mineralnych, wysoka temperatura,lub zbyt długi czas zabiegu.
Istotne są kwestie odpowiedniego zanurzania i wychodzenia z wanny. Przy wchodzeniu najpierw należy usiąść na kilka minut, aby przyzwyczaić organizm do bardzo ciepłej wody. Pomoże to uniknąć gwałtownych reakcji, które mogłyby spowodować omdlenie. Dopiero potem należy się zanurzyć, unikając poruszania podczas zażywania samej kąpieli. Przy wychodzeniu również należy zwrócić uwagę na możliwość utraty przytomności przy zbyt gwałtownej pionizacji. Dlatego najpierw poleca się usiąść na chwilę, a dopiero potem wstać. Bezpośrednio po wyjściu z wanny nie należy się wycierać ręcznikiem. Należy pozostawić skórę do samodzielnego wyschnięcia. Tworzący się na jej powierzchni płaszcz solny ma bardzo pozytywne właściwości i można powiedzieć, że jest istotą tego zabiegu.
Dzieciom zaleca się stosowanie kąpieli słabych (0,5-1,5%). Czas trwania kąpieli powinien wynosić 5-10, maksymalnie 15 minut, dłużej jedynie u dzieci dużych i silnych. Temperatura kąpieli powinna zawierać się w przedziale 35-37°C.
Kąpiele stosuje się 2-3 razy w tygodniu, w całej kuracji ok. 10-15 zabiegów. Kąpiele słone nie są wskazane dla dzieci do 4-5 miesiąca życia, a także dzieci z niedowagą, ponieważ powodują one pewną utratę wagi. Zabiegów tych nie zaleca się także dzieciom z podwyższoną pobudliwością, mających problemy z bezsennością czy objawy tężyczki (nadmierny skurcz mięśni).
Odpoczynek w pozycji leżącej powinien wynosić 30–45 minut u dorosłych i nawet godzinę u dzieci. Dopiero po tym czasie można spłukać ciało wodą i wytrzeć ręcznikiem. Pacjent po kąpieli powinien się zrelaksować i nie korzystać z basenu, solarium, a także nie wychodzić na słońce. Niewskazane jest stosowanie na tą samą okolicę ciała zabiegów z zakresu zimnolecznictwa, gdyż uzyskany efekt zostanie zniesiony. Solanka może mieć działanie wysuszające, dlatego ważne jest, aby pić wodę po kąpieli, aby utrzymać odpowiedni poziom nawodnienia organizmu i wspierać procesy detoksykacji. Po kąpieli w solance dobrze jest nawilżyć skórę, ponieważ sole mogą prowadzić do jej wysuszenia. Użycie nawilżającego balsamu lub kremu pomoże utrzymać skórę w dobrej kondycji. Chociaż kąpiel w solance nie jest zazwyczaj bardzo obciążająca, warto unikać intensywnego wysiłku fizycznego zaraz po kąpieli, aby dać sobie czas na regenerację i pełne odprężenie. Po kąpieli warto unikać zimnych pomieszczeń i przeciągów, które mogą wpływać na komfort i samopoczucie.
Kąpiele w solance mogą przynieść ulgę w dolegliwościach skórnych, bólu mięśniowym i reumatyzmie, a także wpłynąć korzystnie na relaks i regenerację. Odpoczynek po kąpieli pomoże w pełni cieszyć się korzyściami płynącymi z zabiegu i wspierać zdrowie i dobre samopoczucie. Najlepszą skuteczność wykazują kąpiele w serii 8-10 zabiegów, wykonywanych nie częściej niż 3 razy w tygodniu w przypadku dorosłych i nie częściej niż 2 razy w tygodniu w przypadku dzieci.
Na co pomaga kąpiel solankowa?
Największą zaletą jest regulowanie pracy układu autonomicznego. Poprzez rozkurcz drobnych naczyń krwionośnych, uwalnianie hormonów takich jak histamina czy serotonina, kąpiele lecznicze przynoszą niezwykle kojący i uspokajający efekt. Inne korzyści wynikające z kąpieli to poprawa krążenia. Pod wpływem kąpieli solankowych zmniejszają się nacieki, krwiaki, obrzęki, a także dochodzi do wzmocnienia skóry i jej odporności na czynniki alergiczne. Efekty kąpieli solankowej obejmują również normalizację ciśnienia tętniczego krwi oraz pobudzenie ukrwienia skóry. Wśród najczęstszych wskazań do jej stosowania wymienia się żylaki oraz problemy ze stawami. Zawartość cennych substancji rozpuszczonych w wodzie powoduje, że poprzez kontakt ze skórą zaczynają one do niej przenikać, uzupełniając tym samym wszelkie niedobory. Ma to także pozytywny wpływ na kondycję naskórka. Podwyższona temperatura wody sprawia, że przyspieszony zostaje metabolizm w naszym organizmie. Oddziaływanie na zakończenia nerwowe w połączeniu z uczuciem odprężenia daje pozytywny efekt przeciwbólowy i przeciwzapalny. Podkreśla się także duże znaczenie działania kąpieli solankowych na stawy oraz podniesienie odporności.
Efekty lecznicze solanki zależą od jej składu chemicznego. Mikroelementy wnikają przez receptory skórne i oddziałują na autonomiczny układ nerwowy oraz hormony tkankowe. Solanka przede wszystkim:
Kąpiel solankowa – wskazania
Jak każdy zabieg także i kąpiel solankowa ma swoje konkretne wskazania. Właściwości solanki sprawiają, że znajduje zastosowanie w leczeniu wielu schorzeń. Należy pamiętać, że kąpiele solankowe powinny być uzupełnieniem terapii, a nie jej podstawą. Mogą przynieść bardzo pozytywne efekty, jednak nie są wystarczające w przypadku zaawansowanych problemów zdrowotnych. Przed rozpoczęciem kąpieli solankowej zawsze warto skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, że jest ona bezpieczna i odpowiednia dla stanu zdrowia pacjenta.
Kąpiel solankowa –przeciwwskazania
Mimo licznych korzyści płynących z kąpieli solankowych istnieją pewne grupy osób, które powinny zachować ostrożność lub unikać tego rodzaju terapii. Należą do nich osoby z następującymi schorzeniami lub stanami. Przed rozpoczęciem kąpieli solankowej zawsze warto skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, że jest ona bezpieczna i odpowiednia dla stanu zdrowia pacjenta.
FAQ
Kąpiele solankowe to zabiegi hydroterapeutyczne wykorzystujące właściwości solanki – wody mineralnej zawierającej duże ilości soli mineralnych i mikroelementów, takich jak brom, magnez, wapń, potas, miedź, czy jod. Są stosowane w medycynie naturalnej dla poprawy zdrowia i samopoczucia.
Kąpiele solankowe mogą przynieść wiele korzyści zdrowotnych, w tym:
Kąpiele solankowe są zalecane dla osób cierpiących na:
Kąpiel solankowa odbywa się w wodzie o temperaturze 36-38°C, do której dodawana jest odpowiednia ilość solanki. Zabieg trwa średnio od 10 do 20 minut, a po jego zakończeniu pacjent powinien odpoczywać przez 30-45 minut. Ważne jest, aby nie wycierać się ręcznikiem bezpośrednio po kąpieli, aby składniki mineralne mogły się wchłonąć przez skórę.
Zaleca się serię 8-10 zabiegów, wykonywanych nie częściej niż 3 razy w tygodniu dla dorosłych i nie częściej niż 2 razy w tygodniu dla dzieci. Regularność i ilość zabiegów zależy od indywidualnych potrzeb i wskazań terapeuty.
Tak, kąpiele solankowe nie są zalecane dla osób:
Niewłaściwie przeprowadzone kąpiele mogą prowadzić do tzw. odczynu kąpielowego, objawiającego się zmianami ciśnienia krwi, zaburzeniami rytmu serca, bezsennością, rozdrażnieniem czy spadkiem odporności. Dlatego ważne jest przestrzeganie zaleceń terapeuty i stopniowe przyzwyczajanie organizmu do zabiegu.
Kąpiele solankowe wywołują delikatniejsze działanie na organizm w porównaniu do innych kąpieli mineralnych, a dzięki wysokiemu stężeniu soli, mają silniejsze działanie na naczynia krwionośne, skórę i układ nerwowy, przy jednoczesnym działaniu relaksującym i odprężającym.
Tak, jednak dla dzieci zaleca się kąpiele słabe (0,5-1,5%) o temperaturze 35-37°C, trwające od 5 do 15 minut, stosowane 2-3 razy w tygodniu. Kąpiele nie są wskazane dla dzieci poniżej 4-5 miesiąca życia oraz tych z niedowagą lub podwyższoną pobudliwością.
Objawy odczynu kąpielowego mogą obejmować:
Po kąpieli solankowej pacjent powinien odpoczywać w pozycji leżącej przez 30-45 minut. Dopiero po tym czasie można spłukać ciało wodą i delikatnie wytrzeć ręcznikiem. Pacjent powinien unikać intensywnego wysiłku, korzystania z basenu, solarium oraz unikać słońca przez kilka godzin po zabiegu.
Kąpiele solankowe mogą wspomagać proces odchudzania poprzez stymulację procesów metabolicznych i rozluźnienie jelit, co prowadzi do lepszego trawienia i eliminacji toksyn z organizmu.
